Ana Belén: "Sommige mannen vinden het vervelend en doodsbang dat ze de macht met vrouwen moeten delen."

Ze arriveert gehuld in een luchtige witte jurk, met de glimlach van iemand die de tijd heeft weten te ontlopen en een gloednieuw album onder haar arm – I Come with New Eyes – dat haar perspectief op de wereld een nieuwe wending geeft. Ana Belén (Madrid, 74) zegt dat het geheim is om nieuwsgierig te blijven en het leven met een zekere vindingrijkheid te benaderen.

Er zijn veel doemdenkers die een culturele achteruitgang aankondigen. Denk je dat we achteruitgaan?

Ik geloof dat we geheugen moeten hebben, en dat dat geheugen nu in veel gevallen verloren gaat. Ik weet bijvoorbeeld wat Franco's regime betekende, omdat ik het zelf heb meegemaakt. En natuurlijk, de toespraken die de dictatuur bagatelliseren, die mensen die zeggen: "Hé, het was niet zo slecht onder Franco", doen me de stuipen op het lijf jagen. Ik vraag me af hoe het mogelijk is om zulke dingen nu te horen. En dan nog wel zonder schaamte of terughoudendheid.

U waarschuwde onlangs voor een golf van rechtsextremisme. In hoeverre is er risico op overstromingen?

Kijk maar naar de internationale tsunami. Als een land zo groot als de VS plotseling een open plan heeft zoals we nu zien, gecombineerd met de sterke opmars van extreemrechts in Europa... Het is allemaal erg verontrustend.

Waaraan schrijft u deze trend toe?

Ik weet niet of wij in Europa ons verleden nog kunnen herinneren. Als er geen soort terughoudendheid is geweest om bepaalde verworvenheden te verdedigen... Ik bedoel, hoe is het mogelijk dat krachten die de genocide ontkennen, in Duitsland zegevieren? En nu zien we wat er in Palestina gebeurt... Herinnering is hard nodig, dat benadruk ik.

Over geheugen gesproken: u bent een figuur met een lange politieke carrière en u bent nauw betrokken bij een transitie die vandaag de dag ter discussie staat.

Ik verheerlijk de transitie niet; ik denk dat we hebben gedaan wat we konden, gezien onze achtergrond. Waar ik wel zeker van ben, is dat democratie niet tot stand is gekomen doordat bepaalde partijen daartoe besloten, maar doordat veel mensen de straat op gingen en verandering afdwongen. Het kwam niet van bovenaf. Het was een mobilisatiepoging van de mensen op straat... We moeten de nieuwe generaties leren waar het allemaal om draaide.

Het populisme richt zich nu op linkse visgronden zoals de stem van de arbeidersklasse. Wat ging er mis?

Dit gebeurt overal ter wereld: wanneer mensen het gevoel hebben dat hun fundamentele belangen niet vertegenwoordigd worden, vervallen ze in het andere uiterste. Wat me verbaast, is de verleiding om een verleden op te eisen dat zo goed gedocumenteerd is en waarvan we zoveel vreselijke beelden hebben.

Misschien komt het doordat zelfs afbeeldingen tegenwoordig gewantrouwd worden, vooral in het tijdperk van kunstmatige intelligentie.

De technologische revolutie heeft fantastische ontwikkelingen met zich meegebracht, maar het hangt allemaal af van hoe ze worden gebruikt. In mijn vakgebied bijvoorbeeld zijn er makers die veel van hun talenten beginnen te verliezen door kunstmatige intelligentie. Ik schrijf geen liedjes of scripts, maar veel mensen in de industrie hebben er last van. En het is gemakkelijk om nummers te herkennen die met AI zijn gemaakt.

Als?

Het is heel opvallend.

En wat kan er gedaan worden?

Je kunt het natuurlijk niet stoppen, maar je kunt wel proberen mensen te leren hoe ze het moeten gebruiken. Het stoppen is als proberen een veld te stoppen, en ik ben helemaal niet tegen technologie. Het is een ander verhaal als mensen het niet veel gebruiken.

Zelfs geen sociale media?

Net genoeg voor mijn werk. Maar ik maak geen foto's met paella. Dat snap ik echt niet. Hoewel ik er wel vrede mee heb, zolang het maar redelijk is. De vraag is: hoe vraag je een tiener om goed met sociale media om te gaan? Ouders hebben het tegenwoordig erg moeilijk.

Je nieuwe album gaat veel over vrouwen. Wat vind je van de kritiek op feminisme omdat het te ver zou gaan of te ruw zou zijn?

Alleen doodsbange mannen zeggen zulke dingen.

Waarover?

Ik generaliseer niet, maar een deel van deze mannen, die meesters, heren en eigenaren zijn geweest van alles wat bewoog, accepteert niet dat dit een taart is die ze moeten delen. Er is geen andere manier; de tijden zijn veranderd en het is niet te stoppen. Dat maakt ze nerveus. En ik zeg tegen ze: laten we eens kijken, we gaan je niet uit je positie verwijderen (zoals je je hele bestaan al hebt gedaan). Als je hebt gedaan en ongedaan gemaakt wat je goeddunkte... Maak je geen zorgen, er is niets aan de hand.

Wat vond jij van het #metoo-fenomeen?

Heel erg nodig. Want veel vrouwen hebben geleden, zich erg alleen gevoeld in deze situaties, met weinig steun of begrip. En toen een van hen zich uitsprak, hoeveel vertrokken er dan?

Vooral in de wereld van entertainment.

In alle films. Net als in een elektronicawinkel, waar een baas je bij je kont pakt als je langs de koelkast loopt. Omdat het een kwestie van macht is, niets meer en niets minder. Daarom maakt het sommige mannen zo kwaad. Omdat het nu blijkt dat we die macht gaan delen.

Het album bevat opnieuw nummers van Víctor Manuel. Je partner is een wonder van stabiliteit in een wereld van vloeiende liefde. Hoe zien datingapps er bijvoorbeeld vanuit dat perspectief uit?

Nou, dat is geweldig als ze een mogelijkheid zijn om mensen te ontmoeten. Hoewel het jammer is dat het soms de enige mogelijkheid is. En vooral dat er geen "dansavonden" meer zijn, die vroeger "dansavonden" heetten, waar je naartoe kon gaan om te daten. Ik vind de persoonlijke ervaring echt geweldig.